Za każdym razem, gdy zmierzamy w głąb różnorodności ludzkich kultur, odkrywamy fascynujący świat lokalnych dialektów. Gwara ludowa to nic innego jak specyficzna odmiana języka narodowego, używana przez mieszkańców konkretnych wsi lub regionów.

Czasem te dialekty, zwłaszcza kiedy występują blisko siebie, wpływają na siebie nawzajem, co prowadzi do powstawania mieszanych i przejściowych odmian, w których można dostrzec cechy charakterystyczne dla różnych grup dialektalnych. W porównaniu z językiem literackim, który obfituje w archaizmy, gwary są zazwyczaj bardziej stałe i odporne na zmiany.

Historia gwary zawsze była związana z tematem ludowości w literaturze. Była używana jako narzędzie satyry, środek wyrazu poetyckiego i znalazła swoje miejsce w dramaturgii. W niektórych przypadkach gwary były nawet uważane za równie ważne co język literacki, jak to miało miejsce w twórczości Kazimierza Przerwy-Tetmajera na skalnym Podhalu. Stefan Żeromski uważał, że gwarowe dialekty stanowią "podstawowe źródło odrodzenia języka literatury".

Niestety, z upływem czasu mieszkańcy wsi zaczęli wstydzić się swoich tradycji, gwary, a nawet swojego pochodzenia i stylu życia.

"Gwara to język rodzinny, język żywy (...). Ktokolwiek nie bada starannie gwar swego języka, zna go tylko do połowy" ~ Władysław Doroszewski

Źródło: Gwara ludowa – dialekty, www.naludowo.pl [on-line:] http://naludowo.pl/kultura-ludowa/pojecia-definicje/gwara-ludowa-dialekty-podzial-mapa-gwary-w-polsce.html  - 13 IX 2023 r.